Nganong Sulaton sab ang Literaturang Pangbata Sa Pinulongang Binisaya

Ang mga magsusulat nga Sugbuanon nga nagsulatan ginamit ang lumad nilang pinulongan sa nangaging panahon wa tingali makaalinggat nga nahitaligam-an nila ang pag-ugmad ug pagpalambo sa literaturang pangbata (children's literature) isip kabahin sa katitikang Binisaya. Kon sila nakahimo niining di kaayo gamay nga kasaypanan, mabasol ba usab nato ang mga magbabasa, labi na ang kabataan, nga di sab manumbaling sa maong isyu? Ang magsusulat mao gayud unta ang mohimo sa unang lakang.
Unsa man kining literaturang pangbata? Sumala ni Ceres SC. Alabado, usa ka magsusulat ug sakop sa Children's Literature Association of the Philippines, Inc. (CLAPI), "Ang literaturang pangbata mao ang mga sugilanon, balak, nobela, drama, gumalaysay, ug ubang porma nga minugna (fiction) o tinuod nga hitabo (true story) kansang mga unod naghisgot sa tanang butang nga interesado ang kabataan, nagbusog sa ilang una ug tawhanong panginahanglan, nagbilin sa ilang alampat (knowledge) og mga mithi (values) nga nasyonal ug unibersal, moral ug espirithanon, ug sa katapusan magsilbi nga usa ka inspirasyon ug tinubdan sa kasayuran alang sa nagpadayon nilang pagpangita sa maayong kinabuhi nga makita diha sa multi-media, pinatik o di pinatik: sama sa mga libro ug magasin, radyo, telebisyon, sine, bantawan (entablado), tapes ug mga plaka." Ug mipuno siya, "ang literaturang pangbata gisulat ug giugmad alang sa kabataan ug mga bayong-bayong nga nag-edad gikan 0-20 ubos sa katitikanon ug artistikong sumbanan (standards).

Sa yano natong pagtuo, ang literaturang pangbata mao ang mga binatang garay (nursery rhymes) ug ang mga sugilanon bahin sa mga ada ug engkantada (fairy tales) ug mga kasugiran (legends). Mosantop dayon sa atong hunahuna sila Cinderella, Sleeping Beauty, ug Jack and the Beanstalk. Mobanos sila Maria Makiling, Si Malakas at Si Maganda, Huwan Tamad ug Bernardo Carpio. Sa mga binatang garay mahinumdom kita sa Jack and Jill, Humpty Dumpty, Twinkle Twinkle Little Star, ubp. Sa telebisyon matan-aw usab ang mga sugilanon sa Wansapanataym ug Hirayamanawari. Apan ang nahisgutan pulos Iningles ug Tinagalog.

Alang sa literaturang pangbata nga Binisaya, aduna kitay mga personahe kun karakter nga angay ipaila ngadto sa atong kabataan. Usa si Maria Cacao. May libro nga pangbata nga nasulat bahin kaniya, apan sinulat sa Tinagalog ni O. Villanueva, magsusulat nga Tagalog. Duna say napatik nga librong pangbata bahin sa usa ka batang Sugbuanon (taga Maktan) niadtong 1965, nag-ulohan og "Makisig." Apan salikwaot kaayo palandungon nga ang magsusulat usa ka Tagalog ug ang libro gisulat ni Gemma Cruz (kanhi Miss International) sa Iningles. Dili ba angay unta nga usa ka Sugbuanong magsusulat ang nagsulat sa maong libro?

Ang literaturang pangbata, dugang pa ni Alabado, kabahin sa tanang katitikan kun literatura sa usa ka nasod o dapit, lakip na ang literatura alang sa mga dagko o hamtong (adult literature).

Sa pagkakaron wa pay matawag nga hinipos nga literaturang pangbata ang Binisaya (body of children's literature) isip kabahin sa kinatibuk-ang literatura niini. Angay punpunon sa mga libro ang mga mananaog sa sugilanon ug balak pangbata (Binisaya) nga gipasiugdahan sa Cultural Center of the Philippines (CCP), WILA, ug BATHALAD.

Angay gayud nga sulaton ug palambuon ang literaturang pangbata sa Binisaya aron mahingpit ang atong kaugalingong katitikan.