Nasanta Nga Paghikog

(ni Carmelo D. Lariosa)

Nagubot ang balangay sa Tukog-Banog dihang si Sebyo, ang anak ni Tibong-Panyang buot nga maghikog. Dala ang pisi nga kinuha niya sa higot sa ilang kanding misaka siya sa kinatas-ang lubi sa ilang balangay. Ang lubing limbahon guwang na ug matud pa, diha na daan panahon sa ikaduhang gubat sa kalibutan. Ug karon nagturugsoy na lang sa kataas. Wa nay gustong mosaka niini kay taas kaayo.
Dali rang nagtapok ang mga silingan. Silang tanan naghangad kang Sebyo.
"Dong Sebyo, kanaog na, dong, kay matuman ang imong gusto" singgit ni Panyang. Gusto ka man kahang mamalaye...aw sige god..."
"Di ko manaog, Nay, kay magpakamatay ko!" tubag ni Sebyo didto sa tumoy sa lubi. "Puslan man nga di nako maangkon si Imyat, may pag mopanaw na lang ko sa wa nay pagbalik!"
"Kanaog diha, uy, Undo!" ulo-ulo ni Tibong. 'Kay ugma adto ta's ka-Imyat. Atong sabut-sabotan ang mahitungod sa inyong umaabot nga kasal!"
Pagkabati ni Sebyo sa gipahayag sa iyang Tatay Tibong gihulog dayon niya ang pisi. Naninggit ang mga tawo sa kalipay kay di na man dayunon ni Sebyo ang pagtubok sa iyang kaugalingon. Klaro kaayo ang gisulti ni Tatay Tibong niya nga ugma mamalaye na sila.
Yahoooooo. Misinggit ang kahiladman ni Sebyo. Ug misagitsit lang siya sa pagkanaog nga morag gibaliwala ang kahabog sa lubi. Pag-abot niya sa ubos iyang nakita ang tanan niyang mga silingan, lakip na sila si Kardo, Paeng, Karyo, Ditas, ug Milay. Diha pod ng mga konsehal nga kauban sa iyang tatay kay konsehal man sab kini sa ilang baryo. Diha sab si kapitan Kolas nga misaksi sa gibuhat ni Sebyo.
"Tinuod tong imong gisullti, Tay, nga ugma mamalaye ta sa ilang Imyat?" sukot ni Sebyo.
Miyango si Tatay Tobong niya.
Apan dihay misal-ot pagsulti. "Hoy, aron mo masayod di pa mi gusto nga minyuon ang among anak kay bata pa ug amo pa kining paeskuylahon!" Milanog ang tingog ni Doroy, amahan ni Imyat, nga diha ra diay sa duol.
"Mahal nako si Imyat, uy, Noy Doroy!" nangisog si Sebyo.
"Bahalag kapila nimo mahala, basta di pa gyud ko gusto nga maminyo ang akong anak! Unsa may imong ikabuhi niya, ha, sebyo? Wa pa kay trabaho ug wa pa sab kahuman sa hayiskul!" isog nga misupak si Noy Doroy.
"Mao ba? Aw sige, unsa pa may puy-an ko ning kalibutan? Magpakamatay na gyud ko!" Ug mihunat pagdagan si Sebyo dala gihapon ang pisi sa kanding. Dali ra kaayo siyang nakasaka sa dakong kahoy nga akasya. Ug didto siya molatay sa usa ka dakong sanga. Dayon gihiktan niya ang iyang liog sa pisi, ug ang pisi iyang gibaliktos sa sanga.
Nagkagubot pagbalik ang mga silingan. Naghilak na si Nang Panyang ug nahadlok na si Noy Tibong.
"Adyos, Tatay ug Nanay!" ni Sebyo pa nga nanamilit.
"Dong Sebyo! Ayaw tawon na pagbuhata, Dong, kay masuko ang Ginoo. Dakong sala ang paghikog!" singgit-pasabot ni Noy Tibong.
Unya may usa ka dalaga nga misinggit.
"Sebyo! Kanaog diha, uy! Mahal tika!" Nahalingi ang tanan sa lanog nga tingog ni Imyat. "Kon magpakamatay ka, magpakamatay pod ko!"
Ug kay wa man manaog si sebyo, si Imyat na lang ang misaka sa akasya. Didto sa itaas sa kahoy naggaksanay ang managhigugmaay.
Misuliyaw na pod ang mga tawo sa ilang nasaksihan nga morag nakahatag og kalingawan sagol kakulba sa ilang balatian.