Kabos nanaugdaog og adunahan

Alcea Maningo
Cangyan, Carmen, Cebu

ULAHING miabot sa bupete ni Atty. Julian Buot dinhi sa Upper Canduman, Mandaue City. Alas diyes na sa buntag, apan alas nuybe ang sabot. Nidalikyat pa man god siyag panghatod sa iyang mga suking pasahero sa traysikol. Ang pamilya ni Baldo usa sa trayenta ka panimalay nga papahawaon na sa dakong luna sa baryo Lacando nga gamiton na sa Cristobal Corporation, usa ka land developer.

Nagyagaw na ang opisina kay nagsugod nag binayloay sa mga hunahuna ang duha ka grupo. Ang tigpamaba sa grupo sa mga eskuwater mao si Ralph. Sa grupo sa tag-iya sa yuta, si Atty. Buot.

Apan di malikayang mosagbat gyud ang mga eskuwater nga dunay gustong isulti. Maong magyagaw sila. Ang abogado ang nagdala sa kahusay. Hinuon may nagbarog nga duha ka sekyu duol sa pultahan nga iyang gihangyo sa tag-iya sa Tanco Bldg. diin nalakip ang iyang bupete.

“Kay naa na may kaso nga ‘ejectment’ sa husgado batok ninyo, aron di malangan ang kaso gusto sa tag-iya nga kliyente nako ug aron di mo magmagahi sa pagbalhin, may tanyag siya ninyo,” malumo ang mga pulong sa abogado. Tisar siyang naglingkod.

Nanurok ang pipila ka mga lusok singot sa iyang agtang.

“Unsa man nang tanyaga, atorni?” ni Ralph.

“Tulo ni ka tanyag. Ug ihatag ni tanan kon mosugot mo. Una, hatagan mog singkuwenta metros kuwadrados nga luna nga mainyo na gyud… sa silingang baryo sa Agwasarka.

Ikaduha, tagaan mog pinansiyal nga hinabang, bayente mil pesos. Ikatulo, ikarga ang materyales sa inyong balay ngadto sa inyong balhinan,” saysay ni Atty. Buot.

“Kagamay ba niana, atorni. Puwedeg usa ka gatos metros kuwadrados?” gikan sa usa ka babaye.

“Pwedeg singkuwenta mil pesos ang pinansyal nga hinabang?” matod sa usa ka lalake.

Gibadlong sila ni Baldo nga pahilumon. Nagpakahilom lang si Baldo kaganina. Nagpaminaw ug nagpaniid.

“Daugdaog man nang inyo sa mga kabos, atorni!” ni Ralph nga nangyamiid ug namid-ok.

Nanglipaghong ang abogado. Nagpugong sa iyang kaugalingon. Apan hapit gyud siya mosinta.

“Unsay daugdaog? Kamo maoy nanaugdaog sa tag-iya sa butang. Bi, kabos man kaha mo, nganong nanghilabot man mo sa butang sa dato.

Inyong gigamit. Wa mo mananghid. Subra na sa napulo ka tuig nga kamoy nagagamit sa butang nga way bayad-bayad sa pagpahimulos niini. Karon nga gusto na sa tag-iya nga gamiton iyang butang, di ninyo iuli. Kay lagi dugay na mong naggamit! Unsa mang balaura gitamdan ninny? Nga ang butang nga di bawion sa tag-iya, mainyo na?

Kamoy nanaugdaog sa dato. Kay imbes nga kastiguhon mo sa inyong pagpanghilabot, gipremyohan hinuon mo. Mao nay angay ninyong hinuktokan! Tagaan mog yuta. Tagaan mog kuwarta.

Hinabangan mo. Unya di pa gyud mo makontento? Imbes nga kamo pa untay pabayron sa inyong pagpamhimulos!” daw nagsermon ang abogado. Nangahilom sila.

Mipadayon pagsulti ang abogado, “Sumala sa tag-iya, hatagan mog trayenta ka adlaw gikan karon sa paghunahuna kon modawat ba mo sa tanyag. Iniglabay sa maong panahon unya wala moy timik, pagailhon nga dili mo modawat. Ug ipadayon namo ang kaso. Kon malutsan na gani mog ‘order of demolition,’ pasensiyahay na lang ta.

Kay ang tanyag bakwion na man human sa trayenta ka adlaw.”

Nanglad-ok sa iyang laway si Baldo. Hasta si Ralph.

“Kini dili sa pagpasipala kaninyo. Sultihan ta mo sa tinuod, nga wa gyud moy dag-anan sa kaso, kay ang titulado nga tag-iya sa yuta, dapigan gyud sa balaod nga siya maoy may dakong katungod sa paghupot sa yuta. Kamo nahulog lang nga nangawat sa butang,” dugang ni Atty. Buot. “Adjourn na atong panagtigom. Magsugod kog ihap sa adlaw ugma.”

Nanindog ang mga bisita. Naghagawhaway. Nagtagsa-tagsag panggawas.

Nakahukom si Baldo nga mobalik dayon inigka Lunes. Iyang pahibaw-on ang abogado nga dawaton niya ang tanyag. Bahalag ingnon siyang traydor sa iyang mga kaubang eskuwater. Nahinumdoman niya sa iyang pag-eskuyla (bisag wa siya kahuman og hayiskol), nga “Beggars should not be choosy!”

“Ang tanyag… premyo god na sa akong pagka eskuwater!” tuaw ni Baldo sa hilom. (KATAPUSAN)