Ang Duwendeng Itom

Alcea Maningo
Cangyan, Carmen, Cebu

Alas siyete sa gabii. Misulod si Mr. Anselmo Luage sagate sa Amiraw Central School. Siya ang kasamtangang principal. Saysinta-idos na iyang edad. Siya sab ang tesorero sa PTAug sa Senior Citizens Association sa lungsod. Mahitungod sa kuwarta ang kanunay niyang gikalingawan. Kay duna man siyay makwkaw nga salapi kanunay siyang manugal sa casino.
Klik! Milunop ang kahayag sa tibuok lawak pag-swits niya sa suga. Duna siyay nadunggan nga mga kasikas nga morag dunay nagdinaganay nga mga gagamayng tiil. Nadungog niya ang tingog sa usa ka gamayng tawo, “Mr. Luage, tabanga ko!’ Ang tingog naggikan sa ilawom sa hunos sa iyang lamesa. Nanlimbawot iyang balhibo. Dugay na siyang nakadungog nga taw-an ang eskuylahan.
Gibira niya ang ikaduhang hunos sa lamesa. Naniga ang iyang mga mata sa iyang nakita. Usa ka gamayng tawo. Usa ka dangaw lang ug itom. Hingtan ang kamot ug tiil sa talagsaong hilo nga alang-alang tangsi, alang-alang alambre.
“Palihug badbari ko Mr. Luage. Isaad nako nga magbalos ra ko sa imong kayo kon imo kong tabangan. Si Ding ko,” pangaliyupo sa duwende.
Mikuot si Mr. Luage sa iyang bulsa. May gunting siyang hipos-hipos uban sa yawe sa iyang kotse. Gigunting niya ang gapos sa duwende.
“Salamat, Mr. Luage. May adlaw rang makabawos ko sa imong kayo. Kon magkinahanglan ka nako, adtoa lang ko sa bundong yuta luyo sa eskuylahan. Kanang yuta nga morag balay sa anay,” matod sa duwende.
Pagkataud-taod migawas siya sa opisina. Midiretso siya sa casino.
Tungang gabii na siya nahiuli sa ilang balay nga duol ra sa eskuylahan. Dihang matulog na unta siya, di siya makatulog. Daghang kasikas ug samok sa iyang lawak. May mga gagmayng tunob ug tingog. Gipasiga niya ang suga. Nakita niya ang lima ka gagmayng tawo sa sawog, sama kadak-a ni Ding. Apan pula ang bulok sa ilang lawas ug pamanit.
“Unsay inyong tuyo?” sukana mi Mr. Luage nga naniga ang mga mata.
“Naglagot mi nimo kay nanghilabot ka sa among imbestigasyon! Kriminal to si Ding. Unya imong gibuhian!’ Matod sa kinadak-an nila ug maoy ilang pangulo.
“Wa man mo mosulti dayon,” rason ni Mr. Luage.
“Maldito kayo to si Ding. Rapist. Kidnapper!” gikan sa kinagamyan nila.
“Wa man ko kahibawo. Pasayloa lang ko ninyo,” ni Mr. Luage.
“A, ikaw among kastiguhon. Kay gibuhian nimo ang among piniriso, ikaw ang makadawat sa kastigo alng kaniya!” matod sa lider.
“Yati ra nuon! Hadlukon man ta ninyong mga gagmayng tawo! Bi, sulayi kog kastigo!” nangisog si Mr. Luage nga mikuha og baseball bat ilawom sa katre. “Bi, asdang mo. Tan-awon natog di ba mo ma-home run tanan!”
Miatras ang mga duwende. Nangahanaw. Mihigda si Mr. Luage. Nagbukot sa habol. Hapit na siya mahinanok dihang may naglayat-layat saiyang tiyan ug dughan ug libot sa iyang katre, mga gagmayng tawo. Wa siyay maayong katulog tibuok gabii.
Pagkabuntag miadto dayon siya sa ilang Noy Paran, albularyo sa lungsod. Nagpakitambag kon unsay buhaton aron din a siya sa mga pulang duwende.
“Paglubong og gagmayng garapa, sama kadak-a sa sudlanan sa white flower, nga gisudlan og gatas sa irong itom sa kada eskina sa imong balay. Ug magbitay ka sa imong pultahan mayor og duha ka balhibo sa manok ugis. Usa sa himungaan ug usa sa sunoy. Iuban og bitay sa wind chimes aron mora lag adorno,” matod ni Noy Paran
Kay nag-inusara na man siya sa ilang balay, gituman ni Mr. Luage ang gimando kaniya sa albularyo. Tuod man, wan a siya hasula sa mga duwendeng pula.
Dangtag tuig dako na siyag pilde sa casino. Nakapar niya ang koleksiyon sa PTA ug Senior Citizen. Gi-awdit ang mga koleksiyon. Nakuwangan siyag duol sa usa ka milyon ka pesos. Kon di mahulipan ang kuwang sulod sa usa ka bulan, pasakaan siyag kasong estafa.
Kahikugon siya sa dakong kaulaw kon mabisto ngadto sa iyang mga anak ug mga silingan ang iyang dispalko. Unya nahinumdom siya sa duwendeng itom.
Pagka kaadlawon sunod adlaw, giadto niya ang nagbundo nga yuta. Nakigsulti siya sa duwende. Kalit mibutho si Ding. Nagdala og usa ka ‘coin’ nga morag singko pesos. Gidawat ni Mr. Luage ang ‘coin’ nga gitunol ni Ding.
“Unsaon ko man ni? Minilyon akong utang!” ni Mr. Luage nga naminghoy.
“Dad-a na sa casino. Mao ni isulod sa mga slot machine. Kada sulod nimo ini manglugwa ang tanang mga kuwarta sa slot machine inig lubag nimo sa ‘handle.’ Ayaw kini ipakita bisag kinsa. Makabayad ka ra sa imong utang. Inigkahuman, mahanaw ra ni,” matod sa duwende.
Nahitabo ang gipanulti ni Ding. Nabayran niya ang iyang dispalko. Misaad siya sa kaugalingon nga di na manugal pag-usab.