Kawatan og Kaymito

Carmelo D. Lariosa
Panadtaran, San Fernando, Cebu

Hala ka, nangawat kag kaymito. Isumbong tika ni Tiyo Imoy!” Gisinggitan ni Yokyok si Bidot nga didto na sa itaas sa kaymito, nagkaon nag lima ka buok nga hinog nga bunga.
“Sige, sumbong sa imong Tiyo kay tiraduron tika! Ibog lang ka kay wa ka kakaon hinog kaymito. Weee, suko man diay!” tubag ni Bidot nga nagdali og kanaog gikan sa taas nga sanga sa kaymito.
Kay nakita man ni Yokyok nga nagdali og kanaog si Bidot, misutoy dayon siyag dagan pauli sa ila.
“O, Yokyok, nganong kusog man kayo kang ngadagan, Ha? Gikutasan ka man god.” Gibadlong siya sa iyang Tatay Oking kay misagitsit man siya pagsaka sa itaas sa ilang balay.
“Si Bidot, Tay, iya kong gigukod,” ni Yokyok.
“O, nganong iya man kang gigukod?”
“Suko siya nako, nga ako siyang giingnan nga ako siyang isumbong ni Tiyo Imoy kay nangawat siyag hinog nga kaymito,” ni Yokyok.
“Da, pasagdi na si Bidot kay bugoy man nang bataa. Di ko gusto nga magkaaway mo kay molaban ra ba dayon nang iyang amahan ug inahan. Magpadungog-dungog dayon didto sa tindahan. Pasagdi nga si Imo yang makasakop niya!” May pagkabugnaw ang tingog ni Tatay Oking.
Misulod sa huna-huna ni Yokyok nga husto ang iyang Tatay Oking.
PAGKAUGMA sa hapon nakita na pod ni Yokyok si Bidot nga naghapa-hapa duol sa punoan sa kaymito nga gipanag-iya ni Tiyo Imoy niya. Iyang gisinggitan. Ug kalit nga miadagan si Bidot paingon sa likod sa balay sa iyang uyoan ug pagbalik niini nagadala na kinig tirador.
“Karon, din a ka kalikay, Yokyoka ka!” gibingat ni Bidot ang iyang tirador tumong kang Yokyok.
“Sige dyud, isumbong tika ni Tatay nako! Maigo gani ko anang bala sa imong tirador, sulngon dyud mo ni Tatay Oking nako!” Kahilakon si Yokyok.
“Hoy! Unsa man na, ha, Bidot?” Milanog ang tingog ni Tiyo Imoy nga mao pay pag abot gikan sa dagat. “Nganong imong gibingatan sa imong tirador si Yokyok, ha? Bugoy ka gyung bataa ka da. Ipadakop tika sa pulis ron!”
Wala motubag si Bidot. Kalit hinuon kining midagan paingon sa tindahan ni Pitoy-Toyang nga paryente nila ni Bidot. Miagpas si Tiyo Imoy, apan wan a si Bidot didto sa tindahan kay milahos kinig dagan paingon sa ila.
“Nganong iya ka mang tiraduron, ha, Yokyok?” nangutana si Tiyo Imoy kang Yokyok.
“Sige man na siyag saka sa imong kaymito, Tiyo, kanang wa mo si Tiya dinhi sa inyong balay. Siya ra goy nakahurot sa pikas sanga nga daghan kaayog bunga,”
“Mao ba?” matod ni Tiyo Imoy. “Sige lang, naibog tingali. Pero, mananghid unta siya kay di man ko modawo. Mohatag man ko. Kanus-a man ko wa nihatag, basta mangayo lang og tarong…”
PAGKASUNOD adlaw nakita na pod ni Yokyok si Bidot nga nagdalag bag nga didto na sa itaas sa kaymito. Hapit na mapuno ang bag sa mga hinog nga kaymito.
“Hoy, Yokyok, migo na ta, ha. Kaon ta ining kaymito ron. Gisugo man kong Tiyo Imoy nimo.” Nagakatawa si Bidot nga namulong.

Ang Batang Mangilog Og Duwaan

Alcea Maningo
Cangyan, Carmen, Cebu

Sabado. Alas nuwebe sa buntag. Manaog na unta sa ilang balay si Douglas aron mag-hike. Apan mibagting ang telepono sa ilang sala. Giduol niya ug gipunit ang telepono ibabaw sa lamesa.
“Hello,” timbaya ni Douglas.
“Gaw, si Jimmy ni. Ari dayon sa klinika kay duna koy ipakita ni Marlon.dad-a siya ug pasangil lang og pa-check-up sa blood pressure nako. Ug ipapangutana niya kon nganong naingon karing akong tulo ka pasyente. Segurado kong mosalir gyud ni, Gaw. Mabut-an na gyud na si Marlon!” matod ni Jimmy, ig-agaw ni Douglas.
Problemado si Douglas sa iyang bugtong anak nga si Marlon nga nagtungha na sa kindergarten. Mangilog og duwaan sa mga bata. Unya mangaway kon bawion ang duwaan. Ang mga ginikanan na lang sa mga bata ang modulo kang Douglas o sa iyang asawa nga si Mary aron hangyuon nga ipauli ang duwaan sa ilang mga anak. Si Douglas ug si Mary maoy makapangayog pasaylo.
Nangunsolta ning problemaha si Douglas kang Jimmy. Niingon si Jimmy nga mag-research siya bahin niini. Paglabay sa usa ka bulan gisultihan siya ni Jimmy, “Psychological problem lang na sa bata.”
Kadaghan na makasab-I ni Douglas si Marlon tungod sa iyang bisyo nga mangilog og duwaan. Di man ingon nga wa siyay duwaan. Daghan na. nagkalainlain lang. apan ganahan lang gyud siyag dili iya, o malipay nga magtan-aw nga maghilak ang bata nga iyang giilugan sa duwaan. Usahay di malikayan ni Douglas o ni Mary ang pagkastigo kang Marlon. Latiguhon nilag bakos. Paludhon atubangan sa altar sa ilang sala dili patan-awon sa TV. Sirhan sa iyanglawak. Dili paduwaon sa gawas. Daghang mga paagi aron mapanton si Marlon. Apan mokalma lang og balig usa ka semana ug mangilog na sab og duwaan sa iyang mga klasmet.
May higayon gyud nga hadlukon nila ang bata, nga ma-impiyerno tungod kay sala ang pagpangilog og duwaan. Apan mobalik gihapon sa iyang binuang.
Nag-ilis si Douglas og desente nga sapot. Giadto niya ang lawak ni Marlon. Nagdrowing sa iyang coloring book.
“Pag-ilis, Marlon. Adto ta’s klinika ni Tiyo Jimmy nimo. Magpa-check-up ko’s blood pressure. Ug dunay ipakita si Tiyo mo kanimo,” sugo ni Douglas.
Mipahiyom ang bata kay ganahan sab kinig lakaw-lakaw.
“Mer, adto ko sa klinika ni Jimmy. Ikuyog ko si Marlon,” pananghid ni Douglas kang Mary nga nagpindot sa remote contol sa TV.
DIDTO sa klinika ni Jimmy.
“Normal ra imong BP, Gaw,” ni Jimmy nga mibadbad sa himan para pagkuhag BP gikan sa tuong bukton ni Douglas.
Nagkinidhatay sila si Douglas ug Jimmy nga nagtan-aw kang Marlon. Nagsige kinig tutok sa tulo ka mga pasyente sulod sa klinika nga naghulat nga tawgon sa doctor. Mga lalake sila nga di mominos sa singkwenta ang edad. Naglaray silang tulo nga naglingkod sa lingkuranang plastic sampig sa bungbong. Ang kinadaplinan saw ala, dunay dakong unod nga morag bola sa basketbol nagbitay sa iyang tuong siko. Ang diha sa tunga, dunay bukol sa agtang nga mora kadak-ag bola sa golf. Ang kinadaplinan sa tuo, may burot sa walang bukton nga morag porma og srlpon.
“Nganong naa may morag bola sa imong siko, Noy?” sukit ni Marlon.
“Nangilog man gud kog bola sa basketbol sa gamay pa ko,” sa pasyente , sa pasyente.
Naigking si Marlon. Miduol ang bata sa ikaduhang pasyente ug nangutana, “Nganong may bukol man sa imong agtang, Noy?”
“Nangilog man gud kog kasing sa gamay pa ko,” tubag sa pasyente.
Nakapanglad-ok sa iyang laway si Marlon. Gikablit niya ang ikatulong pasyente. “Nganong may burot man sa imong bukton, Noy?”
“Nangilog man gud kog selpon,” sa pasyente nga mikulismaot ang nawong.
Kalit nangluspad si Marlon. Ug midagan gawas sa klinika nga nagsiyagit, “Aaaaahhhhh!!!
Gigukod ni Douglas ang bata.
Dihang nahiuli na sila sa balay. Miluhod si Marlon atubangan sa altar sa ilang sala.
“Lord, pasayloa ko sa akong mga sala. Di na ko mousab pagpangilog og duwaan. Ayaw lang patuboa ang duwaan sa akong lawad, ha, Lord!” nagtibi si Marlon nga nangadye nga nagtutok sa imahen sa Sacred Heart of Jesus.

Ang Duwendeng Itom

Alcea Maningo
Cangyan, Carmen, Cebu

Alas siyete sa gabii. Misulod si Mr. Anselmo Luage sagate sa Amiraw Central School. Siya ang kasamtangang principal. Saysinta-idos na iyang edad. Siya sab ang tesorero sa PTAug sa Senior Citizens Association sa lungsod. Mahitungod sa kuwarta ang kanunay niyang gikalingawan. Kay duna man siyay makwkaw nga salapi kanunay siyang manugal sa casino.
Klik! Milunop ang kahayag sa tibuok lawak pag-swits niya sa suga. Duna siyay nadunggan nga mga kasikas nga morag dunay nagdinaganay nga mga gagamayng tiil. Nadungog niya ang tingog sa usa ka gamayng tawo, “Mr. Luage, tabanga ko!’ Ang tingog naggikan sa ilawom sa hunos sa iyang lamesa. Nanlimbawot iyang balhibo. Dugay na siyang nakadungog nga taw-an ang eskuylahan.
Gibira niya ang ikaduhang hunos sa lamesa. Naniga ang iyang mga mata sa iyang nakita. Usa ka gamayng tawo. Usa ka dangaw lang ug itom. Hingtan ang kamot ug tiil sa talagsaong hilo nga alang-alang tangsi, alang-alang alambre.
“Palihug badbari ko Mr. Luage. Isaad nako nga magbalos ra ko sa imong kayo kon imo kong tabangan. Si Ding ko,” pangaliyupo sa duwende.
Mikuot si Mr. Luage sa iyang bulsa. May gunting siyang hipos-hipos uban sa yawe sa iyang kotse. Gigunting niya ang gapos sa duwende.
“Salamat, Mr. Luage. May adlaw rang makabawos ko sa imong kayo. Kon magkinahanglan ka nako, adtoa lang ko sa bundong yuta luyo sa eskuylahan. Kanang yuta nga morag balay sa anay,” matod sa duwende.
Pagkataud-taod migawas siya sa opisina. Midiretso siya sa casino.
Tungang gabii na siya nahiuli sa ilang balay nga duol ra sa eskuylahan. Dihang matulog na unta siya, di siya makatulog. Daghang kasikas ug samok sa iyang lawak. May mga gagmayng tunob ug tingog. Gipasiga niya ang suga. Nakita niya ang lima ka gagmayng tawo sa sawog, sama kadak-a ni Ding. Apan pula ang bulok sa ilang lawas ug pamanit.
“Unsay inyong tuyo?” sukana mi Mr. Luage nga naniga ang mga mata.
“Naglagot mi nimo kay nanghilabot ka sa among imbestigasyon! Kriminal to si Ding. Unya imong gibuhian!’ Matod sa kinadak-an nila ug maoy ilang pangulo.
“Wa man mo mosulti dayon,” rason ni Mr. Luage.
“Maldito kayo to si Ding. Rapist. Kidnapper!” gikan sa kinagamyan nila.
“Wa man ko kahibawo. Pasayloa lang ko ninyo,” ni Mr. Luage.
“A, ikaw among kastiguhon. Kay gibuhian nimo ang among piniriso, ikaw ang makadawat sa kastigo alng kaniya!” matod sa lider.
“Yati ra nuon! Hadlukon man ta ninyong mga gagmayng tawo! Bi, sulayi kog kastigo!” nangisog si Mr. Luage nga mikuha og baseball bat ilawom sa katre. “Bi, asdang mo. Tan-awon natog di ba mo ma-home run tanan!”
Miatras ang mga duwende. Nangahanaw. Mihigda si Mr. Luage. Nagbukot sa habol. Hapit na siya mahinanok dihang may naglayat-layat saiyang tiyan ug dughan ug libot sa iyang katre, mga gagmayng tawo. Wa siyay maayong katulog tibuok gabii.
Pagkabuntag miadto dayon siya sa ilang Noy Paran, albularyo sa lungsod. Nagpakitambag kon unsay buhaton aron din a siya sa mga pulang duwende.
“Paglubong og gagmayng garapa, sama kadak-a sa sudlanan sa white flower, nga gisudlan og gatas sa irong itom sa kada eskina sa imong balay. Ug magbitay ka sa imong pultahan mayor og duha ka balhibo sa manok ugis. Usa sa himungaan ug usa sa sunoy. Iuban og bitay sa wind chimes aron mora lag adorno,” matod ni Noy Paran
Kay nag-inusara na man siya sa ilang balay, gituman ni Mr. Luage ang gimando kaniya sa albularyo. Tuod man, wan a siya hasula sa mga duwendeng pula.
Dangtag tuig dako na siyag pilde sa casino. Nakapar niya ang koleksiyon sa PTA ug Senior Citizen. Gi-awdit ang mga koleksiyon. Nakuwangan siyag duol sa usa ka milyon ka pesos. Kon di mahulipan ang kuwang sulod sa usa ka bulan, pasakaan siyag kasong estafa.
Kahikugon siya sa dakong kaulaw kon mabisto ngadto sa iyang mga anak ug mga silingan ang iyang dispalko. Unya nahinumdom siya sa duwendeng itom.
Pagka kaadlawon sunod adlaw, giadto niya ang nagbundo nga yuta. Nakigsulti siya sa duwende. Kalit mibutho si Ding. Nagdala og usa ka ‘coin’ nga morag singko pesos. Gidawat ni Mr. Luage ang ‘coin’ nga gitunol ni Ding.
“Unsaon ko man ni? Minilyon akong utang!” ni Mr. Luage nga naminghoy.
“Dad-a na sa casino. Mao ni isulod sa mga slot machine. Kada sulod nimo ini manglugwa ang tanang mga kuwarta sa slot machine inig lubag nimo sa ‘handle.’ Ayaw kini ipakita bisag kinsa. Makabayad ka ra sa imong utang. Inigkahuman, mahanaw ra ni,” matod sa duwende.
Nahitabo ang gipanulti ni Ding. Nabayran niya ang iyang dispalko. Misaad siya sa kaugalingon nga di na manugal pag-usab.

Ang Babaye Nga Miduwag Tong-its

Bernard Pañares
Labangon, Cebu City

Mibakasyon ako sa akong mga paryente didto sa usa ka lungsod sa habagatang Sugbo. Malipayon kayo silang miabi-abi nako kay karon pa ako mahibalik dinhi sukad nakatrabaho didto sa Kuwait. Si Cesar, akong ig-agaw gihatagan nako og rubber shoes kay hilig siya sa basketbol. Ang iyang mga igsuong mga dalaga malipayon kaayong midawat sa perfume ug chocolate nga akong gitunol kanila. Si Nanay Lucing, ilang inahan ug akong iyaan, akong gitunolan og kuwarta nga ang kantidad nakalipay gyud niya.
Usa ka gabii niana giagda ako ni Cesar sa pag-uban kaniya nga mobilar sa namatyan didto sa silingang barangay. Misugot ko dayon bisan wa ko kaila kon kinsa ang namatay. Ang akong tuyo nga may makaila ako didto, labi na gyud kon dalaga nga mahimo niakong panguyaban.
Paghiabot namo sa balay sa namatyan diha pa gani mi sa pultahan mao gyuy pagsugod sa pangadye. Apiki na ang agianan padulong sa haya tungod sa daghang tawo nga nanabat sa pangadye. Busa nanaog mi sa silong diin daghang tawo sab ang nagbilar ug nalingaw sa madyong, tong-itd, chess, dama, ug piyat-piyat. Duna say nanag-inom.
Si Cesar gidapit sa iyang amiga aron molingkod sa madyongan kay kuwang silag magduduwa. Ug ako gidapit usab sa grupo nga nag-tong-its kay kulang sab sila. Milingkod ko sa bakanteng lingkuranan. Sa nagsugod na kami pagduwa may nasigpatan akong babayeng maanyag nga nagbarog likod sa lamesa. Nagpahiyom siya kanako. Unya hinay nga miduol ug mitupad nako.
Nangutana siya kon taga diin ako, kinsay akong kaila dinhi sa lungsod, ug kon mayo ba akong moduwa ning sugal nga tong-its. Gitubag ko ang tanan niyang pangutana sa hagawhaw nga tinubagan. Ang akong kaduwa nahibulong nga nagtan-aw kanako daw wala makakita o makadungog sa babaye nga akong katupad.
Nagpadayon ang among duwa. Gitabangan ako sa babaye pagbahig sa akong baraha. Wala na siya motingog ug ako igo ra sab sa pagsunod sa iyang gusto nga buhaton sa akong baraha. Milabay ang duha ka oras ug midaog akog kapin sa usa ka libo ka pesos.
Taud-taod gikablit ako ni Cesar pagsaka sa balay aron pagtan-aw sa haya kay nahuman na ang pangadye. Ang babaye nga akong tupad kalit lang nahanaw. Ako unta siyang ipaila kang Cesar.
Didto sa itaas sa balay milinya kami ni Cesar sa pipila ka mga tawo nga buot motan-aw sa haya. Dihang dinha na ko magtindog duol sa lungon midungaw ko sa gihaya. Nahasiga ang akong mga mata, ka yang gihaya mao man diay kadtong babaye nga akong gikasulti kaganina ug nagtudlo kanako pagbahig sa baraha aron modaog ko sa tong-its. Nanlimbawot ang akong balhibo.
Agig pahasubo ko kaniya ang tanan kong nadaog sa tong-its gumikan sa iyang panabang gihurot ko pagsulod sa butanganan og limos ibabaw sa iyang lungon. Nag-ampo ko nga magmalinawon unta ang iyang kalag didto sa laing kalibutan.
Sa amo nang pagpamauli gisultihan ko si Cesar bahin sa babaye nga niduwag tong-its. Naglisod siya pagtuo.

Tuaw Ug Wali Sa Nahimatngon Nga Palahubog

Jose Lebumfacil Tomarong
B. Rodriguez St., Cebu City

Si Mundo nabag-o miingon:
Kaniadto kon ako momamam-tuwam
Ako nagkanayon, isa pa nga…
Kalak… kalak… isa pa nga…
hangtod nga usa na ka banga.
Ug ako nahapla, ang akong simod
Sa yuta namudmod tungod sa bahal
Nga gilala u gang kaugmaon nawala
Kay wala nay Bathala.

Ug karon nakita ko ang kahayag
Nga sa kalaksot mibungkag
Kay miduol ako sa Ginoo.
Kon momamam-tuwam kita
Inom kutob sa kutokuto.
Ayaw paabta sa ulo kay kon init
Ang ulo daghan kitag atraso
Sa tawo ug sa Ginoo,
Ug maduol na kita
Sa kalayo sa impiyerno.

Kon magtagay-tagay anha diha
Sa kalinaw, kahusay ug kalipay.
Dili kita maghubog kay ang paghubog
Mosangko sa kaugmaong lubog,
Ug kita sa kalayo itambog.
Kon moinom di aron ang kalag hubgon
Kundili ang lawas ug kalag baskugon
Aron kita sanagan sa bituon
Nga maoy modan-ag nato inig-abot
Sa atong kagabhion.

Bisyo

Bartolome Man. Panilagao
Lacaron, San Fernando, Cebu

Gipakaingon ko ba
Nga ang kalipay
Sa bisyo dumalayon!


Kay tam-is pa man god
Ang dugos sa kinamayan
Kong gitagay taliwala
Sa gihimaya kong kalibutan
Sa kabuhong – sa babaye…
Sa alak… sa sugal ug druga!

Nagtuo ako
Nga mataak ko na
Ang kinapungkayan sa Langit
Ug makighagwa sa nagkundat
Nga bulalakaw sa kagabhion
Ug manghagdaw sa pagpamunit
Sa mga tipaka sa mga bituon!

Gisikdo sa kahimatngon
Ang akong hunahuna…
Nga sa kaulahian sa ako
Unyang pagkasukamod
Way usa nga mosagakay
Kay ulahi na ang tanan!

Pangayoa Kon Unsay Gusto Mo

Melchor U. Yburan
Sto. Niño, Suba, Pasil, Cebu City

Pangayoa lang bisag unsay gusto mo.
Ikalipay mo man kaha bisan
Unsang butang nga ikahatag ko.
Ayaw lag kataha, sulti gayud sa tinuod.
Pangayoa ang unsay akong ikahatag
Lakip na ang bililhon kong kinabuhi.
Kalipay mo man kaha nga ako dawaton mo
Nga maimo na gayud sa hingpit.

Pangayo bisag unsay imong gusto
Sa mga butang nga ania karon kanako.
Dili ko imakuli, dili ko idili
Basta ikalipay mo ihatag ko
Kay malipay akong magsud-ong kanimo
Nga magmalipayon ka bisan unsay
Madawat mo gikan sa pagsalig ko,
Kay ang tinuod nga kahulogan
Sa mensahe sa paghatag ko kanimo
Mao man ang hingpit nga pagbug-os
Sa pagsalig ug panumpa nga tiunay.

Pangayo lang bisan unsayimong gusto.
Pangayoa kanako ang makalipay kanimo
Apan ayaw baya gayud tinguhaa,
Ayaw intawon ako paghangyoa
Nga sa dayon, ikaw hikalimtan ko.

Bairan

Ritchie ‘Pete” O. Mendoza
D. Jakosalem St., Cebu City

Gasa nagdasig
Sa nahilukapa kong paglaom
Pagkab-ot sa mga pako
Sa idlas kong mga damgo

Suwab gisam-id
Sa gibang kong alampat
Taya sa kaburong nahilis
Giamuma sa mga taknang
Nagpakahilom sa gilumotang sapa
Nga dugay nang gitalikdan
Sa mga awit sa kalanggaman.

Kining mugna sa buhilaman
Nagpahipi apan may kahadlok
Malubong sa migilawng subok
Sa kahimatngon, kalasag na naako.

Kinahanglan kahait isakob
Ug taguon paglikay nga makagadlas
Makasamad sa kasingkasing
Nga giulipon sa kahingap sa garbo.

Nakigbuwag Sa Di Niya uyab

Bartolome Man. Panilagao
Lacaron, San Fernando, Cebu

Kanunay na lang naghinuktok si Pasyo nga magsud-ong sa iyang baol nga wan a gyud madaro. Tungod sa naghinubra nga kapritso ni Ulang nabaligya niya ang iyang kabaw nga igdadaro nga kabilin pa ni anhing Tatay niya Tonyo. Ang halin gipuhunan ni Ulang sa iyang sari-sari tore. Nitando si Pasyo kay naglabi gyud ang iyang gugma ngadto kang Ulang.

“imo gani kong balibaran, Pasyo, mas mayo pang di ka na mamisita kanako!” gidaygan siya ni Ulang kaniadtong nihangyo kini nga ibaligya ang kabaw.
Imbes balibaran niya si Ulang, iya hinuon kining gibawsan og pahiyom. Nisugot siya. Alang kang Pasyo di gyud makabalibad sa babaye nga iyang gipaka-bathala sulod na karon sa tulo ka tuig niyang paghalad. Ang iya lang gikalbgan nga sa katim-os ug katiunay sa iyang paghalad, wa siya makabati bisan mubo na lang nga pulong gikan kang Ulang nga kini nahigugma kaniya.
Unsaon nga sa panahon nga iyang digahan ang babaye sa iyang pagbati, santaon dayon siya ni Ulang nga moingon, ”Ayaw lang ako dali-dalia, Pasyo, nianang imong tuyo!”
Ug miabot ang panahon nga gipul-an na si Pasyo. Upat na god ka paresansa sapatos nga nangahilis ang tikod sa pagpunay niyag pamisita sa pinuy-anan n Ulang, ug wa pay klaro kon sugton ba siya sa babaye. Misantop sa iyang hunahuna kon wa ba kaha siya hukhoki ni Ulang.
“Kon ako pay ikaw, Pasyo, ayaw pagpadayon og panguyab nianang Ulang!” kausa gitambagan siya ni Nanay niya nga taudtaod nang nabiyuda. “Di madugay, wa ka nay ikapalit og purol kay gibinuangan ka lang ni Ulang!”
Nakapanakla si Pasyo nga nahginumdom sa tambag sa iyang inahan. Nakahukom siya nga karong gabhiona iyang bisitahan si Ulang ug daygan niya sa tanang kahiubos nga nagbakukon og kasilag didto sa iyang alimpatakan.
Wa pa gani makatikang sa unang ang-ang sa hagdanan sa balay nilang Ulang, gisugat na siya sa babaye ug mananakod nga pahiyom. Wa na ganahi si Pasyo sa pagpaka-aron-ingnon nga tinagdan ni Ulang. Gipul-an na siya. Hagbay pa niyang panguyab, ug wa gyud maka-uyab!
“Ulang, katapusan ko na kining pagbisita nimo,” matod ni Pasyo human makalingkod.
“Kay ngano man diay. Pasyo, nga moingon ka man nga katapusan mo na kining pakigkita kanako? Ngano…? Unsay hiningdan?” nagpusot-pusot ang mga pangutana ni Ulang.
“tungod kay sa gidugayon sa akong pagpanguyab nimo, wa man gyud koy nakita bisan gamayng kahayag sa paglaom?” nagkayuring si Pasyo. “Mao nga makigbuwag na lang ako kanimo, Ulang. Ug kalimtan ko ikaw sa dayon!”
Milurat ang mga mata ni Ulang ug mitingkag ang iyang mga dalunggan sa pagkadungog sa mga pulong ni Pasyo.
Mitindog si Ulang gikan sa iyang gilingkuran. Misamot kabudlat ang mga mata nga nanghinawak.
“Uy, unsa man diay ang imong pagtuo natong duha, Pasyo?” Nawala ang pahiyom sa kandiisong mga aping sa dalaga. “Nganong makigbuwag ka man kanako… nga di man kita uyab?!”
Hapit di motugkad sa yuta ang mga tiil ni Pasyo nga daling nanaog sa hagdanan nilang Ulang sa gibati niyang kaulaw sa gipamulong sa dalaga.

Bibliya

Fredrick F. Gelbolingo

121 Prenza, Argao, Cebu

Bang! Usa ka buto sa wa matino nga armas ang miigo sa dughan ni Jey gikan sa usa ka tawo nga nag-helmet mga tulo ka dupa gikan kaniya sa iyang paggawas sa eskina Private. Daling mipadagan sa iyang motorsikloang nagpusil kaniya. Nalup-og siya.

Si Jey usa ka sakop sa nagribal nga duha ka ‘gang’ sa siyudad sa Sugbo. Gikan siya sa iyang uyoan ganiha nga usa ka ‘lay minister’ sa Sto. Rosario Church. Ang iyang uyoan kanhi usa ka sakop sa elaga-elaga gang kaniadtong batan-on pa kini. Nangayo siyag anting-anting sa mao niyang uyoan kay nabantog man nga ang mga elaga-elaga nga di madutlag bala sa pistol ug mga hait nga hinagiban sama sa sundang ug pinuti.

“Bibliya!” nasiga ang mga mata ni Jey sa gihatag sa iyang uyoan ngadto kaniya, usa ka pocket bible. “Unsay ikatabang niini aron mapanalipdan ako sa akong mga kaaway? Anting-anting ang gusto kong pangayuon kanimo, Tiyo!”

“Anting-anting ang gisaligan ko kaniadto, Dong Jey… apan dihang nakaplagan ko kanang Bibliya wala na akoy laing gisaligan nga manalipod nako batok sa akong mga kaaway, kana na lang gyud. Gilabay ko ang anting-anting. Dihang nakaplagan ko ang Bibliya wan a koy gikahadlukan nga mga kaaway bisan pa ang kamatayon.”

“Huh!” nakapangagho si Jey nga mitan-aw sa pocket Bible nga diha sa iyang mga kamot.

Gitapukan si Jey sa mga tawo nga nakakita sa pagpusil kaniya. Nakadungog siya sa sa mga sulti-sulti samga tawo. “Patay na gyud na, Bay! Maayong pagkaigo sa dughan,” matod sa naghukas nga tawo nga nagsambilay sa iyang t-shirt sa abaga.

Gipaminaw ni Jey ang iyang kahimtang. Mamatay nab a kaha siya karong gabhiona. Gikuyawan siya. Dili pa siya gusting mamatay kay batan-on pa siya. Sa taud-taod niyang pamati sa iyang kalawasan wa man siyay gibating kasakit sa iyang dughan gawas sa kakulba. Gihinay paghiram sa iyang mga kamot ang iyang dughan nga napusilan. May nahikapan siyang nagbagal sa bulsa sa iyang gisul-ob nga polo.

“U-Unsa kini?” nakapamulong siya samtang gikuha ang butang gikan sa iyang bulsa. Nakugang siya ug nakasinggit, “A-Ang Bibliya!”

Unya nadungog ni Jey ang mga tingog sa mga tawong nag-alirong kaniya. “B-Buhi siya! Naluwas sa Bibliya. Ang bala niungot sa Bibliya!”